ALETHEIA - Gabinet Psychoterapii

Depresja jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń. Badania prowadzone na całym świecie wskazują, że w ciągu całego życia na depresję choruje ok. 17% populacji ogólnej. Wśród osób zgłaszających się do lekarza pierwszego kontaktu 12 – 25% cierpi z powodu depresji, z czego połowa spełnia kryteria depresji umiarkowanej lub ciężkiej. Zatem z uwagi na powszechność tego zaburzenia nie bójmy się mówić o depresji. Poniższy artykuł ma na celu przybliżenie jej rozumienia.

Czy smutek jest depresją?

Warto wiedzieć czym jest a czym nie jest depresja. Smutek i przygnębienie są emocjami, których doświadcza każdy człowiek wielokrotnie w trakcie swojego życia, a pojawienie się tych emocji nie zawsze związane jest z depresją. Aby móc mówić o depresji, stanom obniżonego nastroju dodatkowo będą towarzyszyć inne objawy, np. poczucie braku energii, trudność przeżywania radości, niska ocena własnej wartości. Ważny jest także czas utrzymywania się tego stanu.

Czym jest depresja?

Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych podaje następujące objawy epizodu depresyjnego:

Objawy zespołu somatycznego:

• wyraźna utrata zainteresowań lub zadowolenia w zakresie aktywności zwykle sprawiających przyjemność,
• brak reakcji emocjonalnych wobec wydarzeń i aktywności, które zwykle wyzwalają takie reakcje,
• wcześniejsze niż zwykle (o 2 godziny lub więcej) poranne budzenie się,
• nastrój silniej obniżony rano,
• obiektywne wskaźniki wyraźnego zahamowania lub pobudzenia (zauważalne dla innych osób),
• wyraźny spadek łaknienia,
• spadek masy ciała (5% lub więcej w ciągu ostatniego miesiąca),
• wyraźny spadek libido.
Objawy podstawowe
• obniżenie nastroju,
• utrata zainteresowań lub zadowolenia,
• zmniejszona energia lub zwiększona podatność na męczenie się.

Objawy dodatkowe:

• spadek zaufania lub szacunku do siebie,
• nieracjonalne poczucie wyrzutów sumienia lub nadmiernej, nieuzasadnionej winy,
• nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie (lub jakiekolwiek zachowania samobójcze),
• skargi na zmniejszoną zdolność myślenia lub skupienia się (lub jej przejawy, np. niezdecydowanie lub wahanie się),
• pobudzenie lub zahamowanie ruchowe (zmiana odbiegająca od zwykłego poziomu pobudzenia ruchowego),
• zaburzenia snu,
• zmiany łaknienia (potocznie: brak apetytu lub nadmierny apetyt) wraz z towarzyszącą zmianą wagi.

Ważne jest to, że o epizodzie depresyjnym mówimy, gdy objawy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie. W przypadku depresji nie leczonej mogą utrzymywać się jednak o wiele dłużej, a ich intensywność może przybierać na sile.
Każdy z objawów może być niepokojący, bowiem powoduje poczucie dyskomfortu u osoby nim dotkniętej. Jednak nie jest to jednoznaczne z występowaniem depresji, bowiem niektóre zaburzenia, np. łaknienia mogą być powiązane z wieloma innymi czynnikami. Należy jednak mieć na uwadze, że im większa ilość wskazanych objawów jest obserwowana, tym bardziej powinniśmy być skłonni do zastanowienia się, czy mamy do czynienia z depresją. W takiej sytuacji konieczne jest skorzystanie z pomocy konsultacyjnej u profesjonalistów.

Objawy depresji – na jakie zachowania zwrócić uwagę?

• Osoba, która cierpi na depresję jest smutna.
• Złe samopoczucie występuje szczególnie rano, po południu może już ulec poprawie.
• Cechuje ją niski poziom energii, trudno jej wykrzesać energię do działania.
• Jeśli już coś robi, to z dużym wysiłkiem, zmusza się do wszystkiego.
• Osoba ma trudność z utrzymaniem koncentracji na wykonywanych czynnościach, może uskarżać się na osłabioną pamięć.
• Cechuje ją niskie poczucie własnej wartości, może czuć się niepotrzebna
• Czarno widzi swoją przyszłość. Może mieć tendencje do obwiniania się lub oskarżania innych.
• Często źle sypia w nocy – budzi się wcześnie rano, nie potrafi już zasnąć.
• U osoby widać utratę masy ciała.
• Podczas wywiadów pacjenci częściej skarżą się na dyskomfort w klatce piersiowej, zaburzenia układu pokarmowego, bóle głowy i pleców, czy bezsenność niż wprost na obniżony nastrój.
• W sytuacjach bardzo głębokiego zaburzenia, mogą pojawiać się myśli i tendencje samobójcze, urojenia oraz omamy węchowe.

Jakie mogą być przyczyny depresji?

Depresja częściej występuje u osób predysponowanych, tzn. takich u których w rodzinie występowały tego typu zaburzenia – im bliższe pokrewieństwo tym większa szansa na ujawnienie się choroby. Do wystąpienia depresji mogą przyczynić się także cechy nabyte w środowisku rodzinnym oraz utrwalone cechy osobowości. Depresja może występować w każdym wieku, jednak najbardziej narażone są osoby w okresie przekwitania (meno i andropauza) i w podeszłym wieku. Depresja sezonowa pojawia się w okresach przesileń letniego i zimowego, gdy następuje szybsza zmiana długości dnia.

Dlaczego tak ważne jest leczenie depresji?

Depresja jest ogromnym obciążeniem dla pacjenta z uwagi na to, że wpływa na wszystkie aspekty życia, m.in. znacznie ogranicza zdolność do pracy i nauki, ogranicza życie społeczne cierpiącego, negatywnie wpływa na przebieg innych schorzeń. Należy pamiętać, że istnieje realne ryzyko popełnienia samobójstwa.
Stąd też bliscy z otoczenia osoby cierpiącej na depresję powinni pamiętać, że:
• osoba cierpiąca na depresję nie symuluje, jest naprawdę chora,
• może nie być w stanie wykonywać części swoich obowiązków domowych i zawodowych,
• cel leczenia to ustąpienie choroby i powrót pacjenta do poprzedniego funkcjonowania,
• leczenie wymaga aktywnego udziału pacjenta i jego zgody, jednak w sytuacjach skrajnych (zapowiedzi lub próba samobójcza) można chorego diagnozować i leczyć bez jego zgody (zgodnie z zapisami Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego)

Jak leczyć depresję?

W leczeniu depresji jest stosowana terapia:
1) lekowa – prowadzona pod okiem psychiatry bazująca na farmakoterapii
2) psychologiczna – poprzez regularny kontakt z psychoterapeutą, którego zadaniem jest pomoc pacjentowi w poradzeniu sobie z depresją.
Badania wskazują, że łączenie obu podejść daje dobre rezultaty.